7 آبان 1388 / 10 ذی القعده 1430 / 29 اکتبر 2009

در پي ورود شاه مخلوع ايران به آمريكا و حمايت دولت اين كشور از او، مردم مسلمان و مبارز كشورمان تظاهرات گسترده‎اي عليه وي برپا كردند. آنان دراين راهپيمايي باشكوه خواستار استرداد شاه مخلوع شدند. همچنين حضرت امام خميني(رحمت الله علیه) ضمن ايراد سخنراني فرمودند: «تمام گرفتاريهاي ما و مسلمين ازآمريكاست بشكند قلمهايي كه براي اينها كار مي‎كنند و بريده شود زبانهايي كه به نفع اينها صحبت مي‏كند.»

حسينعلي راشد مفسّر قرآن و عالم به علوم اسلامي بدرود حيات گفت. استاد راشد علاوه بر احاطه برتاريخ، ادبيات و مسائل اجتماعي درفقه و فلسفه، متبحّر بود و مدّتهاي مديد در دانشكده الهيات و معارف اسلامي آن زمان تدريس مي‏كرد. ايشان براي اصلاح جامعه تربيت فردي را مقدم برهمه چيز مي‏دانست و معتقد بود تا يك يك افراد جامعه تربيت نشوند، و روح ذايل اخلاقي پاك نشود جامعه اصلاح نخواهد شد. آثار بجاي مانده از استاد راشد دو فيلسوف شرق و غرب؛ اسلام قرآن؛ و فضيلتهاي فراموش شده مي‏باشند.

دكترمحمد كاظم خواجويان استاد برجسته تاريخ و محقق گرانقدر ايراني درگذشت. دكترخواجويان علاوه بر تلاش بي دريغ براي نشر تفكراسلامي دردانشگاه با محافل اسلامي ارتباط برقرار مي كرد. وي از نمونه ها و مصاديق بارز مردان الهي بودكه درسايه تلاش صادقانه دردانشگاه فردوسي مشهد و هيئت امناي دانشگاههاي شمال شرقي به عنوان صاحبنظري متعهد نام خود را جاودانه ساختند.

پس از آنكه رضاخان پهلوي به قدرت دست يافت، درصدد برآمد تا از آيت‏اللَّه سيدحسن مدرس انتقام بگيرد و او را از سر راه خويش بردارد. به همين منظور ده نفر از مأموران شهرباني را مأمور ترور وي نمود. در هفتم آبان ماه 1305 شمسي هنگامي كه آيت‏اللَّه مدرس از كوچه‏اي در تهران عبور مي‏كرد از اطراف، مورد سوء قصد و شليك گلوله‏ها قرار گرفت. وليكن بدون اينكه به خود تزلزلي راه دهد با چابكي از مهلكه نجات يافت و تنها از ناحيه كتف و ساعد زخمي گشت و به بيمارستان منتقل گرديد. ايشان از بيمارستان پيام فرستاد: به رضاخان بگوييد كه به كوري چشم بدخواهان، من هنوز زنده‏ام. با اين حال، رضاخان وجود او را تحمل نكرد و پس از چندي ايشان را به خواف در استان خراسان تبعيد كرد و پس از سالياني تبعيد، به شهادت رساند.

كتاب از ديرباز حافظ و احيا كننده تفكر و انديشه‏هاي والا و منبع عظيمي بوده است كه طالبان علم و انديشه و حقيقت را سيراب كرده است. ارزيابي شرايط و امكانات موجود فرهنگي، مبين اين است كه امروز نيز كتاب به عنوان يك وسيله مطمئن و كارآمد در بسترسازي موجود فرهنگ مي‏تواند مورد استفاده قرار گيرد. شك نيست كه ترويج فرهنگ كتاب و كتابخواني در جامعه، اولاً به توجه بيشتر مسؤولان فرهنگي و آموزشي كشور نياز دارد و ثانياً محتاج تلاشي همه جانبه، فراگير و ملي است. از اين رو، به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و همكاري نهادهاي فرهنگي و در اجراي فرامين مقام معظم رهبري در مورد توسعه نمايشگاه‏هاي كتاب در سطح كشور و تشويق مردم به كتاب خواني، نخستين هفته كتاب جمهوري اسلامي ايران در روزهاي چهارم تا دهم دي ماه سال 1372 با پيام رهبر فرزانه انقلاب اسلامي برگزار شد. برگزاري اين هفته، همه ساله بر اساس آيين نامه‏اي است كه به تصويب شوراي فرهنگ عمومي رسيده و از هفتم تا سيزدهم آبان، به عنوان هفته كتاب نام‏گذاري شده است. دبير ستاد هفته كتاب، معاون فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي‏باشد. سازمان‏ها و وزارتخانه‏هايي كه در هفته كتاب و كتاب خواني عضو و نقش فعالي دارند عبارتند از: صدا و سيما، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، كانون پرورش فكري كودكان ونوجوانان، سازمان تبليغات اسلامي و ديگر سازمان‏هاي فرهنگي كشور. تقويت بنيه فرهنگي كشور، تشويق و ترغيب مردم به كتاب و كتابخواني، تقويت روحيه نشاط در ميان پديدآورندگان آثار مكتوب، كمك به حل مشكلات توليد و توزيع كتاب و تجهيز و گسترش كتاب خانه‏هاي عمومي و كانون‏هاي فرهنگي مساجد، از جمله اهداف برگزاري هفته كتاب مي‏باشند.

فخرالدين محمّد بن شيخ حسن معروف به شهيد ثاني از محدّثان بزرگ جهان اسلام در قرن يازدهم هجري قمري در مكه وفات كرد . اين وجود روحاني از شاگردان برجسته ميرزا محمد استرآبادي بود شهيد ثاني از علماي علم حديث بود و بربسياري از كتب فقه و اصول شرح مفصلي نگاشت كه مشهورترين آنها شروحي است كه بركتابهاي معتبر شيعه يعني تهذيب و استبصار نوشته است وي در همه زمينه هاي علوم و معارف و فقاهت پيشوا و امام فقها و بزرگان اين علم بود در روايت و تفسير نيز ، صحت گفتار و بزرگاني شأن و مقامش بين عام و خاص امري مسلم و بديهي است همچنين طلاب و فضلا هم اكنون در حوزه هاي علميه از آثار ارزشمند ايشان بهره مي برند شهيد ثاني به بسياري از علما اجازه روايت داده است و اكثر شاگردان وي ازجمله استادان حوزه هاي علميه شدند ، مقبره اين دانشمند بزرگوار شيعه در نزديكي مقبره حضرت خديجه قرار دارد.

بر اثر نفوذ بيش از حد غلامان تُرك در دربار سامانيان و دخالت آنان در تمام امور، حاكميتِ اين سلسله رو به انحطاط نهاد. پادشاهان ساماني در دوره‏ي اقتدار خود به آباداني شهرهاي قلمرو خود پرداختند. آن‏ها به ويژه به گسترش علم و ادب و تكريم عالمان، اديبان و شعرا توجه‏ي زيادي داشتند، به گونه‏اي كه مراكز علمي متعددي در شهرهاي مختلف آسياي مركزي و خراسان در شمال شرقي ايران تاسيس كردند. سرانجام اين سلسله پس از 128 سال حكومت بر خراسان، ماوراء النهر و بخشي ازمناطق مركزي ايران، توسط ايلك خان كه از غلامان ترك و صاحب نفوذ بود،منقرض گرديد. همزمان با اضمحلال سامانيان، خاندان آل بويه و سلسله‏اي از تركان به نام غزنويان در ايران قدرت يافتند.

سبط مارديني در دمشق به دنيا آمد. او نزد دانشمندان برجسته‏ي زمان خود به كسب دانش و معارف گوناگون به ويژه ستاره‏شناسي و رياضيات پرداخت و در اين علوم از مهارت بسيار بهره‏مند گرديد. مارديني، سال‏هاي طولاني از عمر خود را به تحقيق و تاليف كتاب و تدريس گذراند. مورخان، حدود چهل و دو كتاب و رساله را به نام اين دانشمند بزرگ مسلمان ثبت كرده‏اند كه نسخه‏هاي خطي برخي از آن‏ها موجود است. از جمله آثاري كه به مارديني نسبت داده‏اند، كتاب دقايِقُ الحَقايِق مي‏باشد كه در دانش رياضيات نگاشته شده است.

ژان لورِن دالامْبِر، رياضي‏دان معروف فرانسوي در پانزدهم نوامبر 1717م در پاريس به دنيا آمد. با اين حال، پدر و مادرش او را درون بسته‏اي قرار داده و در كنار كليسايى در پاريس رها كردند. از اين زمان يك زن كه همسر يك شيشه فروش بود، از او نگهداري كرد و به تربيت او همت گماشت. اين پسر سرراهي پس از طي تحصيلات متوسطه، به تحصيل طب و حقوق پرداخت ولي پس از چندي به رياضيات علاقه‏مند شد و به مطالعه و تحقيق در آن روي آورد. دالامبر در 22 سالگي با انتشار مقاله‏اي درباره حساب انتگرال، خود را شناساند و پس از چندي به شهرت رسيد. در آن زمان رسم بود كه مغزهاي متفكر و صاحب نبوغ به دربار دعوت شوند، اما دالامبر اين دعوت را رد كرد. او در سال‏هاي بعد، كارهاي علمي خود را ادامه داد و قضيه معروف خود را ارائه داد. بر اساس اين قضيه كه به نام مبتكرش، دالامبر خوانده مي‏شود، هر معامله جبري، يك جواب دارد. گرچه دالامبر در اثبات اين قضيه تلاش فراواني از خود نشان داد، ولي نخستين اثبات دقيق آن، شانزده سال پس از مرگ وي انجام گرفت. او در فلسفه از مؤسسان مكتب اثباتي به شمار مي‏رود كه تنها به پديده‏ها و نمودهايى كه به طور مثبت دانسته، يا به طور قاطع، قابل مشاهده‏اند، ارج مي‏نهد. دالامبر هم‏چنين يكي از تهيه كنندگان دايرةالمعارف بزرگ ديدِرو، ديگر دانشمند هم‏وطن خود بود و بعدها به درجه‏اي از شهرت رسيد كه ملكه روسيه و پادشاه پروس به دوستي با او افتخار مي‏كردند. ژان دالامبر سرانجام در 29 اكتبر 1783م در 66 سالگي درگذشت.

ارنست ماخ، فيلسوف و فيزيك‏دان اتريشي، در 20 مارس 1838م به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيلات خويش به تدريس پرداخت. ماخ در اين هنگام به انتقاد از اصول مكانيك كلاسيك مشغول شد و تئوري‏هاي جديدي وضع كرد كه به نام خود او معروفند. وي در زمينه فيزيولوژي و روانشناسيِ احساس‏هاي انسان و به ويژه رابطه آن‏ها با نظريه علم نيز دست به تحقيق زد. ماخ يكي از بنيان‏گذاران مكتب امپيريوكري تيزيسم به شمار مي‏رود كه بر اساس آن فلسفه واقع‏بينانه مبني بر تجزيه و تحليل احساس‏ها و عواطف انساني مي‏باشد. هرچند كه ماخ در علم فيزيك صاحب‏نظر و استاد بود، با اين حال، بيشتر به عنوان فيلسوف علم شهرت دارد. وي معتقد بود هر نظريه علمي كه اشاره‏اي به اشيايى داشته باشد و نتوان آن‏ها را به تجربه‏هاي حسي باز گرداند، مردود است. در اين حال، ماخ اين اعتقاد را دارد كه علم بايد از مفاهيمي هم‏چون مكان مطلق و زمان مطلق چشم بپوشد. اين جنبه از آراي ماخ، در آلبرت انيشتين فيزيك‏دان شهير قرن بيستم تاثير فراوان داشته است. ارنست ماخ سرانجام در 29 اكتبر 1916م در 78 سالگي درگذشت.

بنيتو موسوليني، قبل از جنگ جهاني اول، يك سوسياليست رسمي و سردبير يك روزنامه بود. وي درسال 1919م گروه فاشيستي خود را با نام گروه رزمنده تشكيل داد و چند صد نفر از اعضاي اوليه با پيراهن‏هاي سياه به صورت يك گروه ضربت نظامي تجهيز شدند. اين گروه كه به سياه جامگان شهرت داشتند ضمن درگيري‏هاي خشونت‏آميز خود و ايجاد جوّ رعب، تشكيلات خود را به تمام شهرهاي بزرگ ايتاليا گسترش دادند و در انتخابات پارلماني 1921م پيروزي‏هايى به دست آوردند. با قدرت‏گيري بيشتر موسوليني و حزبش، دولت وقت از ترس تسخير رم توسط طرفداران فاشيست موسوليني استعفا داد. در اين هنگام، بر اثر جو موافق موسوليني، وي در 28 اكتبر 1922م از جانب پادشاه ايتاليا به نخست وزيري رسيد و فرداي آن روز كار خود را آغاز كرد. او هرچند براي ايجاد كشوري يكپارچه، برنامه اقتصادي شصت ساله براي ايتاليا تدارك ديد، اما با سركوبي مخالفان خود و نيز لشكركشي و تجاوز به افريقا و ورود به جنگ جهاني دوم در كنار آلمان، خسارات فراواني به كشور وارد ساخت و نارضايتي زيادي برانگيخت. موسوليني در نهايت پس از شكست‏هاي پي‏درپي در جريان جنگ جهاني دوم، پس از يك زمام‏داري 21 ساله، از طرف پادشاه ايتاليا بركنار شد. بنيتو موسوليني سرانجام توسط يكي از گروه‏هاي چريكي متفقين شناسايي و پس از دستگيري و محاكمه، در 28 آوريل 1945م در 62 سالگي تيرباران شد.

تركيه، بازمانده قلمرو امپراتوري بزرگ عثماني است كه پس از 623 سال، در پي شكست در جنگ جهاني اول و تجزيه امپراتوري عثماني تشكيل شد. با اين حال، نظام پادشاهي و خلافتي خود را پس از جنگ نيز حفظ كرد. در اين سال‏ها، بر اثر پيروزي‏هايى كه قواي ترك به فرماندهي مصطفي كمال پاشا بر نيروهاي يونان به دليل منازعه بر سر زمين‏هاي مورد اختلاف، به دست آوردند، مصطفي كمال به شهرت فراواني دست يافت و درصدد سرنگوني رژيم عثماني برآمد. اما الغاء رژيم سلطنتي در تركيه كه با مذهب پيوند خورده بود كار آساني به نظر نمي‏رسيد. مصطفي كمال براي حل اين مشكل، مقام سلطنت و خلافت عثماني را از هم جدا كرد و ضمن الغاء رژيم سلطنتي و خلع سلطان محمد ششم از سلطنت، مقام خلافت را به عنوان يك مقام مذهبي، به پسر عموي سلطان مخلوع، به نام عبدالمجيد سپرد. پس از چندي، مجلس جديد تركيه در 29 اكتبر 1923م، ضمن اعطاي لقب آتاتورك به معني پدر ترك، وي را به رياست جمهوري انتخاب كرد و او يكسال بعد با لغو مقام تشريفاتي خلافت، دوران ديكتاتوري بلامنازع خود را آغاز نمود. آتاتورك بيش از پانزده سال با ديكتاتوري بر مردم مسلمان تركيه حكومت كرد و كوشيد با حذف مقررات و ارزش‏هاي اسلامي، قوانين و مظاهر زندگي غربي را در چار چوب نظام غيرديني در تركيه رواج دهد. اقدامات آتاتورك پس از مرگش در سال 1938م نيز ادامه يافت. اگرچه در جمهوري تركيه در سال 1945 به تدريج، زمينه براي مردم سالاري چند حزبي آماده شد، اما نظامياني كه خود را حافظان نظام لائيك در تركيه مي‏دانند، همچنان بر سياست‏هاي داخلي و خارجي اين كشور نظارت مي‏كنند. حذف قوانين اسلامي و مظاهر ديني از سطح جامعه، تطبيق قوانين مدني و قضايى با خواسته‏هاي غرب، همكاري گسترده و پيروي از امريكا و اروپا در مسائل مختلف در عرصه بين‏الملل، حضور در پيمان ناتو و تلاش براي عضويت در اتحاديه اروپا، از جمله گام هايى است كه اين كشور، براي اروپايى شدن برداشته است. در حقيقت، اروپايى شدن به عنوان يكي از اهداف مشترك سردمداران تركيه به حساب مي‏آيد. با اين حال اتحاديه اروپا با عنوان كردن موانعي چون مسئله قبرس، وجود حكم اعدام و نقض حقوق بشر در اين كشور همچنان از پذيرش تركيه در اين اتحاديه خودداري كرده است. كشور تركيه در همسايگي جمهوري اسلامي ايران، با 779/542 كيلومتر مربع وسعت و بيش از 67 ميليون نفر جمعيت در منطقه آسياي صغير و جنوب شرقي اروپا قرار دارد. بيش از 98% جمعيت تركيهْ مسلمان و بقيه مسيحي و يهودي مي‏باشند. زبان رسمي، تركي (با حروف لاتين) و پايتخت آن، آنكارا است. پيش‏بيني مي‏شود جمعيت تركيه تا سال 2025 بيش از 87 ميليون نفر خواهدبود. واحد پول تركيهْ ليره است و استانبول، ازمير، آدانا از شهرهاي مهم آن هستند. نظام سياسي حاكم بر تركيه جمهوري است.(ر.ك: 10 نوامبر)

لئون شارل آلبرت كالمت پزشك نامدار و محقق برجسته فرانسوي در 12 ژوئيه 1863 متولد گرديد و تحصيلات خود را در دانشگاه پاريس به پايان رسانيد. وي آن‏گاه به عضويت انيستيتو پاستور برگزيده شد و در جريان تحقيقات خود سِرُم ضد طاعون را كشف نمود. كالمت در ادامه مطالعات و آزمايش‏هاي خود، مبارزه با بيماري سل را مد نظر قرار داد و موفق گرديد در 24 آوريل 1927 بعد از چندين سال مطالعه و كوشش، واكسن ب.ث.ژ را كشف نمايد اين واكسن كه نام آن به لاتين از حروف اول اسامي كالمت و همكار وي گِرِن گرفته شده، به صورت تزريقي بوده و براي پيش‏گيري از ابتلا به بيماري سل مؤثر مي‏باشد. شارل آلبرت كالمت بعد از 70 سال زندگي كه حدود نيم قرن آن به تلاش در راه علم و خدمت به جامعه بشري گذشت، سرانجام در 29 اكتبر 1933 درگذشت.

پس از ملي اعلام شدن كانال سوئز در 26 ژوئيه 1956م توسط جمال عبدالناصر رئيس جمهور وقت مصر و بستنِ كانال به روي كشتي‏هاي رژيم صهيونيستي، ارتش رژيم صهيونيستي در 29 اكتبر آن سال به شبه جزيره سينا واقع در شمال‏شرقي مصر حمله كرد. ارتش صهيونيستي درصدد بود تا با حمله به كشور مصر، خليج عقبه در انتهاي درياي سرخ را براي رفت و آمد كشتي‏هاي خود اشغال كند. دو روز بعد در 31 اكتبر، انگلستان و فرانسه نيز در حمايت از تل‏آويو، چتربازان خود را در اطراف كانال سوئز پياده كردند. هدف از اين حمله سه جانبه، منصرف كردن مصر از ملي كردن اين آبراه مهم بود. اگر چه اين منطقه، مدتي به اشغال نيروهاي متجاوز درآمد، اما سرانجام بر اثر فشار افكار عمومي و بسياري از كشورهاي جهان، با ميانجي‏گري سازمان ملل متحد، متجاوزان فرانسوي، انگليسي و صهيونيستي، خاك مصر را در ماه مارس 1957م ترك كردند. اين جنگ در تاريخ جنگ‏هاي اعراب و رژيم صهيونيستي به جنگ سوئز معروف است.

سربازان رژيم صهيونيستي در جنايتي ديگر و هم‏زمان با آغاز حمله نظامي به مصر در 29 اكتبر 1956م، بدون اعلام قبلي در روستاي كَفَر قاسم حكومت نظامي اعلام كردند و چهل و نه تن از مردان، زنان و كودكان مظلوم فلسطينيِ اين روستا را به شهادت رسانده، ده‏ها تن ديگر را مجروح كردند. چند ماه بعد، مردم فلسطين در اعتراض به كشتار اهالي روستاي كَفَر قاسم، تظاهرات كردند و رژيم اشغال‏گر قدس مجبور شد برخي از عاملان اين جنايت را به صورت ظاهري محاكمه كند. اما همه محكومان اين فاجعه قساوت بار، چهار سال بعد، عفو شدند.

/س